Pregled onkologa

Grana medicine koja se bavi faktorima nastanka, samim uzrocima kao i opštoj pojavi, rasta, razvoja i lečenja tumora naziva se onkologija.

Tumori, koji su danas sve češća pojava, mogu biti benigni (dobroćudni) i maligni (zloćudni) koje još nazivamo rakom odnosno kancerom.

Tumor je nekontrolisani rast abnormalnih ćelija u bilo kom predelu našeg tela, a prema medicinskoj literaturi postoji više od 200 tipova tumora.

Verovatno ste i sami čuli da se karcinom smatra bolešću novog – savremenog doba, ali prvi tragovi koji opisuju rak dojke zabeleženi su još 1960. godine pre naše ere i to na egipatskom papirusu.

Da li je obavezan pregled onkologa?

Statistika će nam sama dati odgovor na ovo pitanje, jer od malignih bolesti uglavnom oboljevaju pacijenti stariji od 55 godina. Upravo, pomenute maligne bolesti, predstavljaju drugi po redu uzročnik za veliki broj smrtnih slučajeva kod odraslih osoba, dok su na prvom mestu uzročnika kardiovaskularne bolesti.

U svetu, na godišnjem nivou, od raka premine blizu deset miliona ljudi, dok je statistika u Srbiji na oko 20.000 pacijenata, od ukupno 50.000 otkrivenih malignih tumora.

Crna statistika je i kod dečije populacije, s obzirom na to da 1% od svih obolelih na godišnjem nivou su uglavnom deca do 18-te godine života, te je i kod dece kancer jedan od vodećih uzroka smrti.

Pregled onkologa pruža ranu dijagnostiku malignih bolesti

Svetska zdravstvena organizacija napravila je spisak karcinoma koji su najsmrtonosniji u svetu. Tu spadaju leukemija, rak debelog creva, rak pluća, rak kože (melanom), zatim rak prostate, rak pankreasa kao i rak jajnika.

Kod muške populacije uglavnom je zastupljen rak pluća, debelog creva, prostate, jetre i želuca; dok su kod žena najčešći rak pluća, dojke, grlića materice i debelog creva.

Preventivni pregledi onkologa preporučeni su svima kako bi se realizovala rana dijagnostika karcinoma.

Kako se radi onkološki pregled?

Pregled kod onkologa traje od 20 minuta do pola sata, dok je u retkim slučajevima on i duži. Nije bolan, a pacijentima nije potrebna ni posebna priprema.

Postoji nekoliko faza onkološkog pregleda.

Na samom početku lekar će uzeti anamnezu – odnosno razgovarati sa pacijentom o trenutnim tegobama, ranijim oboljenjima. Na taj način će se doći do istorije bolesti kao i trenutno prisutnim faktorima rizika koji mogu da utiču na razvoj malignih bolesti.

Naredni korak onkologa jeste fizikalni pregled gde će on posmatrati, opipati ali i oslušnuti organe. Pre svega uz pomoć stetoskopa on će poslušati srca i pluća, izmeriti krvni pritisak (koristeći tenziometar).

Bitno je i važno da onkolog prilikom svog pregleda izvrši i analizu medicinske dokumentacije koju je pacijent pripremio, kako bi na osnovu iste preporučio dalje dijagnostike. Lekar može u tom trenutku na osnovu svih analiza da identifikuje prisustvo eventualnog tumora (primarnog), ali i da nastavi traganje ka udaljenim metastazama.

Šta onkolog može da preporuči?

Uglavnom nakon prvog pregleda lekar preporučuje dodatna istraživanja i medicinska ispitivanja. Najčešće se kao preporučena dalja dijagnostika prepisuje ultrazvuk, CT abdomena, CR male karlice ili nekih drugih regija – a sve u odnosu na sumnju primarnog tumora.

Od dodatnih ispitivanja onkolog može da preporuči: MRI dijagnostiku, kao i specifične laboratorijske analize odnosno tumor markere.

Lekar će nakon detaljnog pregleda i uvida u dostavljenu medicinsku dokumentaciju dati savet odnosno preporuku za dalje lečenje i prepisati određenu terapiju ukoliko je ona potrebna.

Kada je bitan pregled onkologa?

Simptomi – nešto što nam se događa u organizmu, ne treba zanemariti ni u jednom slučaju. Čak i ukoliko je reč o nekom „bezazlenom problemu“ prilikom pojave istih potrebno je obratiti se lekaru.

Ukoliko govorimo o pregledu onkologa, za njegovo mišljenje potrebno je obratiti se ukoliko imate neke od sledećih simptoma.

Na primer, suv i dugotrajan kašalj (koji traje duže od tri nedelje), ali i ukoliko osetite da se menja sam karakter kašlja pa i da se pojavljuje bol u ramenu.

Crvena lampica je potrebno da se upali ukoliko pacijent primeti bezbolne otekline na vratu, pod pazuhom ili na nekim drugim delovima tela koje su čvrsto vezane za podlogu. Kod žena, na primer, obavezan je pregled ukoliko se na dojci uoči promena poput narandžaste kore, određena asimetrija bradavica ili se pojavi iscedak iz dojke.

Umor i malaksalost koji traju takođe je još jedan od simptoma za javljanje lekaru, dok se mišljenje onkologa traži i ukoliko pacijent ima stolicu koja je tanka kao olovka, pojavljuje se smena proliva i zatvora ili je jednostavno ona sluzava i ima primese sveže krvi na sebi.

Smanjenje apetita, gađenje na hranu kao i gubitak telesne težine – simptomi koji nisu povezani sa nekom rigoroznom dijetom, jesu još jedan od signala kada je potrebno zatražiti pomoć onkologa.

Redovni onkološki pregledi su obavezni ukoliko ste prepoznati kao onkološki pacijent!

Nemojte se zavaravati da se ova najsmrtonosnija bolest može javiti samo nekom drugom, jer prema proceni iz 2021. godine zbog karcinoma je umrlo više od 11 miliona ljudi.

Ova brojka, verovatno, ne bi bila tako visoka da su svi ovi pacijenti na vreme se javili lekaru jer od 30% do 50% pacijenata uspe normalno da živi nakon prvog javljanja onkologu.

Svakako i način života, ukoliko ste onkološki pacijent, je potrebno da uvedete u red – što znači da smanjite upotrebu cigareta, smanjite konzumaciju alkohola, održavate zdravu telesnu težinu, imate redovnu fizičku aktivnost. Sve ove savete i preporuke za zdrav način života koje ćete čuti od lekara – onkologa potrebno je da poštujete, ali i da idete na redovne preglede.

Šta sve radi onkolog?

Sama grana onkologije ima tri svoja glavna područja: medicinsko, hiruško i radiološko.
Medicinski onkolog će tretirati rak uz pomoć hemoterapije ili nekih drugih lekova – što predstavlja ciljanu terapiju.

Hiruški onkolog ima ulogu da otkloni tumor kao i obližnje tkivo tokom operacije, ali i da izvrši određenu vrstu biopsije.

Lekar koji tretira rak pomoću radioterapije jeste radijacioni onkolog.

Takođe, u cilju prevencije raka pacijenti mogu biti upućeni kod ginekološkog, pedijatrijskog ili hematoološkog onkologa.

U svakom slučaju, uloga onkologa jeste da nadgleda pacijenta od trenutka kada se uspostavi dijagnoza kancera i sve tokom samog perioda specifičnog lečenja.

On će u ovu svrhu pacijentu objasniti dijagnozu i stadijum karcinoma, pružiti brigu, razgovarati sa obolelim o svim relevantnim opcijama lečenja, ali i pomoći pacijentu da upravlja bolom i drugim simptomima koji se javljaju kao neželjeni efekti pojave karcinoma.